GİRİŞ

Sentetik deterjanlar 20. asrın başlarında bulundu.1957 yılından itibaren dünyada kullanılmaları  hızla arttı. Yağlardan üretilen sabunların, sert sularda yıkama kabiliyetlerini katbetmesi,sentetik deterjanların sert sularda iş görmesi, bunların kullanımını arttırdı.

Deterjan kelimesi Latin kökenlidir ve temizleme kelimesinden gelmektedir.Deterjanlar sadece evlerde temizlik işlerinde kullanılmaz.Bunlar tekstil,deri,metal,maden,petrol,inşaat,tarım ilaçları,madeni yağ gibi bir çok alanda kullanılırlar.

Türkiye de ilk deterjan imalatı 1958-60 yıllarında başlamıştır.1970 yıllarında 5000 ton olan üretim 2005 de 1.65 milyon tona ulaşmıştır.Bu da yıllık % 18 gibi büyük  bir mürekkep büyüme oranına tekabül etmektedir.Bu muazzam ve sürekli büyümeye karşılık, Türkiye’ de deterjan ve temizlik maddeleri tüketimi AB ülkelerine göre daha azdır.

Bu sektör bazı maddeler bakımından dışa bağlıdır.Bunlar LABSA,enzim,optik ağartıcı ve esansdır.Bunların dışında ambalaj hammaddesi de dışardan gelmektedir.Türkiye’ nin deterjan ve temizlik maddeleri iç tüketimi 1999 yılında 744 bin ton ve1.3 milyar € olarak tahmin edilirken 2005 yılında büyüklüğü 1.65 milyon tona ve 1.62 milyar € değerine ulaşmıştır.Bu da o yıllardaki felaket ve krizlere rağmen sektörde büyüme ortalamasının miktar olarak 14.3 ve değer olarakta euro bazında %3.7 oranına ulaştığını göstermektedir.

DETERJAN ÇEŞİTLERİ:

Deterjan ve temizlik ürünleri şu şekilde sınıflandırılabilir.

1.Elde ve otomatik makine için çamaşır deterjanı ve katkı maddeleri

2.Elde ve otomatik makine için bulaşık deterjanıları

3.Ovma maddeleri

4.Genel temizlik maddeleri (banyo,mutfak,cam temizleyicileri

5.Çamaşır suları

Sanayi tipi deterjanlar daha ziyade sanayi tesisler, fabrikalar, okul,kışla,hastane, çiflik kesimhane,restorant,çamaşırhanelergibi yerlerde kullanılmaktadır.Bunlar yapı bakımından ev- temizlik ürünlerinin benzeridir.

AB içindeki kişi başı tüketim değerleri Türkiye’ nin ortalamasının çok üstündedir.Yukarıdaki tabloda görüldüğü gibi AB ülkeleri içersindeki kişi başı deterjan ve temizlik maddeleri tüketimi  Türkiye’ nin 2.5-3.5 katıdır.Yine tabloda görüldüğü gibi tablodaki bütün memleketlerde bütün temizlik maddelerinin toplamı çamaşır tozunun yarısından azdır.

TOZ DETERJAN İMALATI:

Klasik yöntem SPREY DRYER da toz kimyasallar ve sıvı ürünler suda çözülür ve bir çamur bulamacı elde edilir.Bu çamur bulamacı ,içi 300-350 C sicaklıkta olan bir kulenin tepesinden aşağıya doğru püskürtülür.Kulenin içinde su ani olarak buharlaşır ve kulenin dibine toz deterjan hammaddesi dökülür.Bu hammadde tekrar karıştırma kazanlarına konur ve yüksek sıcaklıkta bozulan diğer hammaddeler ilave edilir.Bu yöntemde taşıyıcı olarak sadece sodyum sülfat kullanılır.

Bu yöntemde:

1-Çamur bulamacının suyunu uçurmak için ısı enerjisine ihtiyaç vardır.

2-Taşıyıcı olarak sadece sodyum sülfat kullanılabilir.

3-Kule dibinden alınan hammaddeler bir karıştırılma kazanına alınır ve diğer sıcakta bozulan diğer hammaddeler bu safhada ilave edilir.

Klasik yöntem ile çalışan toz deterjan tesislerinin makine parkurunun maliyeti 5 milyon dolardan başlar.Böyle bir tesisin hiç durmadan çalışması gerekir.Tesis durursa pas ve korozyon başlar.

İmalat tekniğini benim geliştirdiğim SPREY MIX yöntemi ile sekiz yıl Tuzla da FIRÇASIZ OTO YIKAMA TOZU üretimi yaptım.Yurtdışından gelen istekler üzerine aynı tesiste toz temizlik ürünleri imalatına başladım.Romanya da toz deterjan tesisi kurdum.Bu tesis sıfırdan toz detejan yapan Romanya’ nın ilk tesisidir.

Bu tesis istendiği zaman çalıştırılır ve istendiği zaman durdurulur.Pas ve korozyon problemi yoktur.Bunun kapasitesi 5000kg/8 saatdir.Bu kapasite az bir fiyat farkı ile 2 kat arttırılabilir.

Bu yöntemde dikey dönen bir tambur içine toz hammaddeler konulur ve sıvı kimyasallar bir pompa ile dönen tamburun içine püskürtülür.Sis halindeki sıvı kimyasallar boşlukta yukarıdan aşağı inen toz kimyasallar bir kimyasal reaksiyon verir.Ve toz temizlik ürünleri oluşur.

Benim yöntemimde:

 1-Isıtmak için enerjiye ihtiyaç yoktur.

 2-Sodyum sülfat gibi bir taşıyıcıya ihtiyaç yoktur.İleri teknoloji  % 100 katkısız  toz deterjan üretimine uygundur.

 3-Toz deterjan imalatı tek bir kazanda yapılır.

Böyle bir tesiste aşağıdaki ürünlerin imalatı yapılabilir:

1.Otomatik çamaşır makinesi deterjanı

2.Elde yıkama çamaşır makinesi deterjanı

3.Otomatik bulaşık makinesi deterjanı

4.Otomatik bulaşık makinesi tuzu

5.Toz leke çıkarıcı

6..Beyazlatma tozu(ağartıcı)

7.Yüzey yıkama tozu

8.Dezenfektanlı yüzey yıkama tozu

9.Fırçasız oto yıkama tozu

1.KALİTE MATİK ÇAMAŞIR TOZ DETERJAN ÖZELLİKLERİ:

(LEKE ÇIKARICI ve DEZENFEKTAN ETKİLİ)

Çamaşırlardan yağ,kan,boya,yeşil ot,yemek lekelerini çıkarmakda çok etkilidir.

Oxy-Kimyasal maddesi  çevrecidir.Parçalanma ürünü oxygen,su ve soda olduğundan çevrecidir.

Çamaşırlardaki vucut kokusunu alır ve dezenfekte  eder.

Renkli çamaşırlarda renkleri soldurmaz.Renkleri daha parlak yapar.

Beyaz çamaşırlarda rengi daha beyaz ve parlak yapar.

Çamaşırın yırtılmasına sebep olmaz.

Çamaşırın sararmasına ve koyulaşmasını önler.

Soğuk ve sıcakta yıkar.En iyi yıkama sıcaklığı 30-40 derecedir.

İçerdiği enzim yağ ,protein ve karbonhidratların sebep olduğu gıda lekelerini parçalıyarak çamaşırdan uzaklaştırır.

İçerdiği optik parlatıcı beyaz renkleri daha beyaz gösterir.

Doç.Dr.M.Yavuz PELİSTER